Terwijl we genieten van een rustige paasdag met enkele veelkleurige chocolade paas-eitjes, denk ik aan historische paas-eieren die er in alle vormen en maten bestaan: van eenvoudig beschilderde houten- of keramische eieren tot de kostbare eieren van het wereldberoemde juweliershuis Fabergé.
Het beschilderen van eieren kent een eeuwenlange traditie. Vóór de jaartelling is het al bekend in Perzië, weliswaar in één kleur, en deze techniek wordt daar veelvuldig toegepast. In de 13e eeuw heeft Edward I van Engeland de primeur van het Gouden Ei, als presentje voor zijn kinderen. Het veelkleurige paasei is wellicht in de 18e eeuw aan het hof van Louis XV in Frankrijk ontstaan: hij schenkt zijn dochter Mme Victoire de France immers prachtige kippen-eieren die door 2 beroemde kunstschilders, namelijk Lancret en Watteau, zijn gedecoreerd en nu nog altijd te bewonderen zijn in het rariteitenkabinet van Versailles.
Het is waarschijnlijk dat het beschilderen van eieren zich vanuit Frankrijk over Europa heeft verbreid. Vooral in Oost-Europa en Rusland maakte men er, mede onder invloed van de orthodoxe paascultus, veel werk van.
Aan het eind van de 19e eeuw begint het juwelenhuis Fabergé met het vervaardigen van kostbare Paaseieren voor de Russische tsarenfamilie en voor de hoge adel aldaar. Alexander III is de eerste tsaar die met Pasen een Fabergé-ei aan zijn vrouw cadeau doet in 1885. Het ei valt zo in de smaak, dat Fabergé daarna hofjuwelier wordt en ieder jaar een Paasei mag ontwerpen.
Zijn zoon Nicolaas II tast dieper in de buidel: niet alleen zijn vrouw, maar ook zijn moeder, Maria Feodorovna, ontvangt jaarlijks een paasei.
Dit exemplaar in Rococo-stijl is gemaakt in 1901 als “presentje” voor haar. De eierschaal is een combinatie van goud, en email, versierd met met onder meer parels. Als je het ei opent, waan je je in een sprookje: het Gatchina-paleis komt tevoorschijn. Overigens bevat elk Fabergé ei een verrassing als je het openmaakt. (jammer genoeg zijn veel verrassingen in de loop der tijd verloren gegaan.) Het paleis, een van de lievelingsresidenties van Maria Feodorovna, is tot in detail op schaal uitgevoerd. Zo zie je ook het omringende park met standbeeld, straatlantaarns en dat alles in goud uitgevoerd in een ei van 12.5 cm hoog! Wat een vakmanschap!
Veel meer over de fascinerende Fabergé-eieren kunt u horen tijdens de Histotainmentlezing over het leven en werk van -met name- Carl Fabergé, die overigens veel meer maakte dan uitsluitend eieren.