De waaier van Marie-Antoinette

Foto: handwaaier van Marie-Antoinette. Musée Carnavalet Paris.
Foto: handwaaier van Marie-Antoinette. Musée Carnavalet Paris.

Met de aanhoudende warmte heb ik even geen zin in fietsen, wandelen, of museumbezoek.

Ook de tuin nodigt niet echt uit tot activiteiten….. Hoog tijd om een oude “hobby” op te pakken. Onder het motto “wie schrijft, die blijft” ga ik na lange tijd weer bloggen.

Terwijl ik de dozen met Histo-demo-materiaal weer in de kast terugzet, valt mijn oog op de – tot nu toe nog niet gebruikte- doos met waaiers.

Heel toepasselijk met deze temperatuur! Al eeuwenlang heeft de mens immers behoefte om zich koelte toe te wuiven bij warm weer.

Aanvankelijk gebeurde dat met een eenvoudig palm-, papyrus- of ander blad. Hoewel er ook toen al onderscheid was. Zo trof men bij opgravingen in het graf van de Egyptische koningin Aahhotep (rond 1550 v. Chr.) een met bladgoud bedekt waaierhandvat aan. En van de welgestelde Romeinen is bekend dat ze zowel veren als ivoren waaiers kenden, waarmee waaier-slaven (echt waar!) hen constant de nodige koelte toewuifden!

Overigens lijkt de waaier in de oudheid niet op de vouwwaaier die in Europa zijn intrede deed na de ontdekkingsreizen van de Portugezen naar China en Japan.

Al gauw werd de waaier een van de accessoires voor aristocratische dames en onder Lodewijk XIV maakte hij zelfs deel uit van de hof-etiquette: zo mag bij bepaalde gelegenheden alleen de koningin haar waaier openhouden, terwijl de hofhouding gesloten waaiers in de hand houdt!

Of Marie-Antoinette onderstaande waaier bovendien als functioneel voorwerp heeft gebruikt, is mij niet bekend. Hoe het ook zij: dat waren nog eens tijden……..